WIELKIE PRZEDSIĘWZIĘCIE DIECEZJI KALISKIEJ
Diecezja Kaliska jest Beneficjentem projektów unijnych, realizowanych dwóch
etapach wspólnie z 24 podlegającymi jej parafiami.
Przedsięwzięcie stanowi największą inwestycję konserwatorską Diecezji Kaliskiej,
a także największy pod względem ilości partnerów projekt w zakresie dziedzictwa
kulturowego w historii realizacji ogólnokrajowych projektów unijnych w Polsce.
Łącznie w I i II Etapie projektu:
• pracom renowacyjnym poddawane są łącznie: 24 kościoły i ponad 160 zabytków.
• włączonych zostało ponad 160 osób, w tym 33 partnerów i 17 pracowni konserwatorskich.
Całkowita wartość dwóch etapów wynosi 22,5 mln zł z dofinansowaniem w wysokości ponad 19
mln zł z budżetu Unii Europejskiej, z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.
I ETAP PROJEKTU
„Szlakiem zabytkowych kościołów obszaru Diecezji Kaliskiej – rewaloryzacja i konserwacja
zabytków drewnianych celem ochrony dziedzictwa kulturowego oraz wzrostu atrakcyjności
regionu”
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego.
Oś priorytetowa VIII „Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury”
Działanie 8.1 „Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury”
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014 – 2020.
Całkowita wartość projektu: 10 267 070,72 PLN
Dofinansowanie projektu z UE: 8 619 699,32 PLN
CELE REALIZACJI PROJEKTU
• Przeciwdziałanie degradacji zabytkowych kościołów oraz zabytków ruchomych stanowiących ich
wyposażenie poprzez podjęcie prac konserwatorsko-renowacyjnych.
• Zwiększenie dostępności do zabytkowych obiektów dla turystów, lokalnej społeczności oraz osób
z niepełnosprawnościami.
• Wzmocnienie funkcji kulturalnej, edukacyjnej i społecznej obiektów, jako miejsca organizacji
wydarzeń zwiększających świadomość wartości dziedzictwa kulturowego wśród docelowych
odbiorców oraz o charakterze integrującym lokalną społeczność.
• Wzrost atrakcyjności turystycznej regionu.
ZAKRES REALIZACJI PROJEKTU
Diecezja Kaliska może poszczycić się faktem, że na jej terenie znajduje się ponad 80 zabytkowych
drewnianych kościołów. Na tle pozostałych diecezji to liczba wyróżniająca. Jeśli weźmie się pod
uwagę dodatkowo kościoły murowane, których wyposażenie stanowią także obiekty drewniane,
wówczas powstanie pokaźny zbiór niezwykle bogatych w formy i treści zabytków sakralnych. W tym
kontekście działania podjęte w ramach projektu, stały się dla Diecezji Kaliskiej priorytetem.
I etap projektu obejmował prace przy blisko 100 obiektach drewnianych w 17 kościołach
(drewnianych i murowanych). Spectrum działań przy zabytkach ruchomych i nieruchomych było
bardzo szerokie. Pracami renowacyjnymi i konserwatorskimi objęto zabytki nieruchome (np. więźby
dachowe, belki zrębowe czy sygnaturkami) jak i zabytki ruchome (np. ołtarze, obrazy, rzeźby,
chrzcielnice, feretrony, konfesjonały, ambony i in.).
Zrealizowane dotychczas działania mają swoją kontynuację w postaci II Etapu projektu. W jego
ramach przewidywane są prace konserwacyjne i renowacyjne w 9 kościołach z I Etapu oraz w 7
nowych obiektach zabytkowych: w Górznie, Kozie Wielkiej, Krotoszynie, Mikstacie, Ołoboku, Stawie
Kaliskim i Zdunach. II Etap projektu również współfinansowany jest przez Unię Europejską
z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Całkowita wartość projektu wynosi:
12 471 077,26 zł. Dofinansowanie projektu wynosi 10 598 847,42 zł.
WKŁAD WŁASNY PARAFII ORAZ WSPARCIE FINANSOWE SAMORZĄDÓW LOKALNYCH
W realizacji projektu finansowo partycypowały parafie, których łączny wkład własny wyniósł blisko
1,2 mln zł oraz samorządy lokalne, które łącznie na renowację i konserwację drewnianych zabytków
przekazały ponad 340 000 zł.
• Samorząd Województwa Wielkopolskiego,
• Miasto Kalisz,
• Powiat Kaliski,
• Powiat Pleszewski,
• Gmina i Miasto Nowe Skalmierzyce,
• Gmina i Miasto Dobrzyca,
• Gmina i Miasto Międzybórz,
• Miasto Byczyna.
REALIZACJA PROJEKTU
W realizacji projektu uczestniczył szereg osób i podmiotów, w tym przede wszystkim:
• Proboszczowie poszczególnych parafii,
• pracownicy Wojewódzkich Urzędów Ochrony Zabytków z Kalisza, Sieradza, Opola i Wrocławia.
• DC CENTRUM spółka z o.o. z Poznania, odpowiedzialna za przygotowanie dokumentacji
projektowej, proces pozyskania środków z MKiDN oraz koordynację merytoryczną i finansową
projektu.
• Instytut Technologii i Konserwacji Zabytków spółka z o.o. – generalny wykonawca prac
konserwatorskich oraz robót budowlanych.
DZIAŁANIA PROMOCYJNE, EDUKACYJNE I KULTURALNE
Pełne kodów i symboliki zabytki sakralne dla odbiorcy nie posiadającego przygotowania
merytorycznego są niezrozumiałe. Działania promocyjne związane z projektem zakładały
opracowanie klucza do ich interpretacji. W szczególny sposób zwrócono uwagę na: twórców
drewnianych dzieł (zarówno wybitnych artystów, jak i rzeźbiarzy ludowych), wiernych, dla których
dzieła sacrum stały się pośrednikiem modlitw i próśb, a także świadkiem ich ważnych sytuacji
życiowych.
W ramach realizacji projektu przygotowywane są materiały promocyjne. Należą do nich m. in:
• przewodnik turystyczny prezentujący obiekty sakralne, które można zobaczyć w kościele.
Zwrócono w nim uwagę na różnego rodzaju zabytki, pełniące określone funkcje użyteczne
i symboliczne, ale także i te wyróżniające się nietypowością, oryginalnością, niepowtarzalnością.
• strona internetowa, która zostanie uruchomiona na zakończenie projektu wraz z funkcją
wirtualnego zwiedzania kościołów. Dzięki temu umożliwiony zostanie zdalny dostęp do zabytków
wszystkim zainteresowanym, a w szczególności tym, którzy mają ograniczone możliwości
podróżowania.
Materiały promocyjne opatrzone są logotypem z wizerunkiem św. Józefa. Jest on patronem Diecezji
Kaliskiej, a przede wszystkim patronem rzemieślników, również tych, dla których warsztatem pracy
jest drewno – stolarzy i cieśli. Jego atrybutami są: deska i kątownik. Św. Józef to patron idealnie
pasujący do idei promocji drewnianych zabytków.
Po zakończeniu projektu planowana jest budowa nowej oferty edukacyjnej i kulturalnej, która
umożliwi docelowym odbiorcom bliski kontakt z zabytkiem. Do planowanych przedsięwzięć należą:
• festiwal w postaci cyklu koncertów prezentujących organy, ich potencjał muzyczny i wizualny.
W wielu kościołach znajdują się instrumenty zaskakujące swoim dźwiękiem i piękną obudową.
• dzień z zabytkiem, podczas którego kościoły otworzą swoje podwoje dla szerokiego grona
zwiedzających. Podczas wydarzenia będzie można zapoznać się z funkcją, symboliką
poszczególnych obiektów stanowiących wyposażenie kościołów.